پنج نکته مهم در دفاع از پایان نامه
دفاع از پایان نامه همانند نوشتن آن اصول و ضوابطی دارد که عدم آگاهی از آن می تواند نتیجه زحمات شما را تحت تاثیر قرار دهد. بهتر است پیش از آماده شدن برای دفاع از پایان نامه تان، مطالب مهمی را در مورد این جلسه سرنوشت ساز بخوانید در این صفحه به برخی از مسائل مهم پرداخته شده است.
پنج نکته مهم در دفاع از پایان نامه
کلیه دانشجویان مقاطع کارشناسی ارشد و بالاتر می بایست بعد از انجام پروپزال و همچنین انجام پایان نامه خود، اقدامات لازم جهت دفاع از پروژه خود را آغاز می کنند و از این‌رو لازم است از نحوه دفاع و نکات مهم در برگزاری جلسه به‌خوبی آگاه باشند تا با اعتمادبه‌نفس و مسلط به مطالب، به نتیجه دلخواه خود برسند.
اصولا پایان نامه باید در چارچوب معین و مشخصی که دانشگاه در نظر گرفته است، ارائه شود و پس از تایید تیم داوری دانشگاه، امکان دفاع از پایان نامه به کمک نرم افزارهایی مانند پاورپوینت انجام خواهد پذیرفت، و منطقاً اینگونه دانشجویان می توانند دلایل و نظر اساتید پروژه را به خود جذب کنند و خواهند توانست با گذراندن این مرحله مدرک خود را با موفقیت دریافت کنند.
نکات مهم برای دفاع از پایان‌نامه
دانشجویان برای دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد یا انجام رساله دکتری باید به نکاتی توجه کنند تا پایان نامه ای اصولی و منطبق با استانداردهای علمی به اساتید خود ارائه دهند. ما در این مقاله سعی کرده ایم برای آگاهی بیشتر شما دانشجویان عزیز به بیان این نکات بپردازیم. برای اینکه موضوع بیشتر قابل فهم شود این نکات را به دو دسته تقسیم کرده ایم: الف. نکات مهم پیش از دفاع ب. نکات مهم هنگام دفاع
قطعا با در نظر گرفتن موارد هرچند کوچک، دانشجو خواهد توانست به نتیجه مطلوبی برسد و از پایان نامه خود به طور کامل و جامع دفاع کند و اینگونه رزومه ای باارزش را برای خود به ثبت برساند.
نکات مهم پیش از دفاع از پایان نامه:
دانشجویان کارشناسی ارشد یا دکتری لازم است قبل از حضور در جلسه دفاع از پایان نامه یا رساله دکتری خود، نکات زیر را به درستی رعایت کنند:
برنامه‌ریزی:
از آنجایی که در همه مراحل زندگی برنامه‌ریزی و مدیریت زمان امری ضروری است، دانشجویان بالطبع برای برگزاری یک جلسه دفاع با موفقیت بالا ، که نشانگر قدرت علمی و تسلط آنها می باشد، لازم است برنامه ریزی کنند تا پیش از روز دفاع همه کارها انجام شود و دانشجویان با آمادگی کامل و آرامش، جلسه دفاع را برگزار کنند.
آگاهی از قوانین دانشگاه:
با توجه به این که هر دانشگاه بالاخص دانشگاه تهران و نیز دانشگاه شهید بهشتی قوانین خاصی برای نگارش و دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد دارند؛ و هر دانشجویی ملزم است منطبق با اصول و شیوه نامه های دانشگاه خود پایان نامه اش را تنظیم کند. به طور مثال دانشجو باید بداند دانشگاه به او اجازه داده است چه کسانی در جلسه دفاع او شرکت می‌کنند؟ داوران حاضر درجلسه چه کسانی باشند؟ و حتی اینکه استاد راهنما یا مشاور باید چه ویژگیهایی داشته باشد تا او بتواند پایان نامه اش را زیر نظر استادی مجرب به اتمام برساند؟
انتخاب زمان مناسب برای جلسه دفاع:
البته که صبح بهترین زمان برای جلسه دفاع از پایان‌نامه است، اما لازم است دانشجو زمانش را حتی در برخی موارد با استاد راهنما هماهنگ کند و بهترین زمان را برای دفاع از پایان نامه خود در نظر بگیرد که هم خود او و هم استاد راهنما فراغ بال بیشتری برای مباحث روز دفاع داشته باشند .
دقت در جزئیات:
برای دانشجویان تسلط بر همه قسمتهای پایان نامه الزامی است، چرا که استادان دقت و تمرکز بالایی در خوانش پایان‌نامه خواهند داشت. حتی بهتر است دانشجو درباره موضوع پایان‌نامه مطالعه کند و از آخرین پژوهش‌های انجام‌شده در مورد پایان نامه مطلع شود تا حرفی تازه درباره موضوع خود برای روز دفاع داشته باشد.
شرکت در جلسات دفاع دیگران:
دانشجویان می بایست برای آشنایی با فرآیند برگزاری جلسات دفاع از پایان‌نامه و کسب تجربه، در جلسات دفاع دیگر دانشجویان شرکت کنند و نکات مهمی که در روز دفاع انها از طرف استاد راهنما و هیئات داوران بیان می شود را به خاطر بسپارند.
تهیه وسایل مورد نیاز:
تهیه یک نسخه از پایان‌نامه و هایلایت کردن موارد مهم برای تاکید آنها در روز دفاع، بررسی کامل لپ‌تاپ برای پیشگیری از مشکلات احتمالی، آماده کردن فایل‌های پایان‌نامه و تهیه نسخه پشتیبان از آنها، چک کردن پاورپوینت مطالب در روز دفاع و سیستم‌های نمایش سالن جلسه، تهیه کاغذ و خودکار برای نوشتن نکات استادان، آب و خوراکی مغذی شیرین در صورت لزوم، از مواردی است که انجام آنها پیش از برگزاری جلسه دفاع ضروری می باشد.
متناسب‌سازی حجم مطالب براساس زمان جلسه:
تنظیم زمان برای ارائه بخش‌های مختلف پایان‌نامه و تناسب حجم مطالب با زمان جلسه از جمله موارد مهم است و دانشجویان قبل از زمان دفاع بهتر است برنامه ریزی و مدیریت کنند. معمولا برای دفاع دانشجو 30 تا 45 دقیقه زمان در نظر گرفته می‌شود، از این‌رو دانشجو باید برای توضیح هر بخش از پایان‌نامه خود به هر مطلب، زمانی مناسب را اختصاص دهد.
شیوایی بیان خود از طریق تمرین کردن:
به طور قطع بکارگیری مهارت‌های سخنوری به جلب نظر داوران و حضار کمک خواهد کرد؛ برای تسلط بیشتر، دانشجو می‌تواند از چکیده دفاع، یادداشت‌هایی آماده کرده و روز قبل از جلسه آن مطالب را چند بار در تنهایی و یا در جمع خانواده خود مرور نماید تا تسلط بالایی در بیان مطالب داشته باشد، و یا حتی می‌تواند اجرای تمرینی را ضبط کرده و با گوش کردن به آن، نقاط ضعف خود را پیدا کند.
غلبه بر استرس:
استرس داشتن در آغاز هر کاری تا حدی طبیعی است، اما درباره استرس دانشجویان در روز دفاع توصیه می کنیم که با رعایت چند مورد اساسی از افزایش میزان آن در جلسه دفاع جلوگیری کنند؛ مثلا روز قبل از جلسه دفاع حتما استراحت کافی داشته باشند. تغذیه کافی و مناسب به افزایش انرژی آنها کمک می‌کند. همچنین آشنایی با داوران پیش از جلسه دفاع نیز از استرس دانشجویان می‌کاهد؛ برای شناخت بهتر داوران می‌توان از مقالاتی که آنها نوشته‌اند، به‌ویژه مقالات مرتبط با موضوع خود اطلاعاتی جمع کنند.
حضور در سالن دفاع یک ساعت پیش از جلسه:
آماده‌سازی زودتر فضا و امکانات جهت ارائه مطالب پایان نامه باعث آسودگی خیال دانشجو خواهد شد و اینگونه تمرکز او فقط بر اجرای دفاعیه خود معطوف می شود.
نکات مهم پنجگانه در هنگام دفاع از پایان نامه
هنگام برگزاری جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد یا دفاع از رساله دکتری نیز دانشجویان باید به نکات مهمی توجه کنند که این نکات به شرح زیر می باشد:
آغازی پرانرژی و جذاب:
به دانشجویان پیشنهاد می شود با نام خدا، معرفی خود و موضوع پایان‌نامه مطالب خود را آغاز کنند، سپس به معرفی استاد راهنما و مشاور با ذکر لفظ استاد یا دکتر بپردازند و از آنها و حضار تشکر و قدردانی کنند. یک مقدمه مناسب و محترمانه می‌تواند تاثیر خوبی بر ذهن و دیدگاه حاضران در جلسه بگذارد و پایان نامه شما در نهایت به پایانی خوب ختم خواهد شد.
صحبت درباره موضوع پایان‌نامه:
دانشجو باید براساس برنامه‌ریزی‌اش داستان پایان‌نامه خود را روایت کند و نکات مهم را طبق اولویت‌هایی که مشخص کرده از قبیل: دلایل انتخاب موضوع پایان‌نامه، اهداف پژوهش، اهمیت آن، ساختار کلی و روش تحقیق، چگونگی گردآوری اطلاعات، فراز و فرودهای فرآیند تحقیق، مدت زمان پژوهش توضیح دهد. در این بخش دانشجو می‌تواند به متمایز و موثر بودن پژوهش خود اشاره کند تا ارزش کار تحقیقاتی او مشخص شود.
طرح سوالات و فرضیه‌ها:
هر پایان‌نامه بر مبنای پرسش‌هایی شکل می‌گیرد و در هر فصل به یکی از آنها با طرح فرضیه‌هایی پاسخ داده می‌شود. در جلسه دفاع باید به‌طور خلاصه به این سوال و جواب‌ها پرداخت، مگر اینکه استادان خواستار توضیح بیشتری باشند. دانشجو می بایست به همه پرسش‌های استادان مستند و با ذکر رفرنس پاسخ دهد و نیز در جلسه دفاع پایان نامه داوران را درگیر توضیح مطالب خود کنید.
اگر دانشجویان در طی مدت جلسه تنها متکلم باشند، نخواهند توانست مخاطب خود را با همه تمرکز، متوجه خود نگه دارند. بایستی بخشی از کار را با سوال شروع کنند. کمی مکث هم داشته باشند. در هر دو حالت داوران به حرفهای آنها می اندیشند و اینگونه دانشجویان فرصت می دهند ذهن اساتید برای همراهی با متن سخن آنها به چالش کشیده شود، یعنی دانشجو مدام سوالاتی را مطرح کند و خودشان هم بعد از اندکی تامل حضار، پاسخ را بدهند و به این ترتیب ذهن شنونده درگیر می شود. مطمئن باشید با این روش مخاطبین خسته نمی شوند. فراموش نکنید، خستگی داور نتیجه خوبی ندارد، در طی صحبت، با آوردن نام اساتید در جلسه قدری فضای جلسه دفاع را عوض کنید و مراتب قدردانی خود را از راهنمایی هایشان در میان مباحث نشان دهید.
لازم است دانشجو هنگام صحبت اساتید ساکت بماند و به هیچ وجه کلام‌شان را قطع نکرد. بحث کردن با استادان دور از ادب است و باید از این کار خودداری شود.
بیان نتیجه‌گیری:
در بخش پایانی تحقیقات، دانشجو باید نتیجه‌گیری شفافی از پژوهش خود بیان کند و پیشنهادهای خود را در این رابطه به اساتید و مخاطبین ارائه دهد. در انتهای جلسه، دانشجویان ضروری است از استاد راهنما و دیگر داوران سپاسگزاری کنند و یکی از روش‌های این کار اختصاص دادن اسلاید پایانی پاورپوینت به ذکر نام استادان و تقدیر از آن‌هاست.
امید است دانشجویان و پژوهشگران عزیز با رعایت موارد ذکرشده در بالا درباره برگزاری جلسه دفاع از پایان‌نامه کارشناسی ارشد یا دفاع از رساله دکتری از فرصت تبادل اطلاعات تخصصی با استادان و مخاطبین درباره پژوهش خود لذت برده و دفاعی مبتنی بر شیوه نامه دانشگاه خود به عمل آورند و موفق باشند.
ثبت ديدگاه